Azerbaycan Karabağ’ı Ermeni işgalinden kurtarması neticesinde ve Zengezur koridoru söz konusu olunca yani Türkiye, Azerbaycan ve Türk Devletlerinin hem ekonomik, hem stratejik hemde fiziken de birleştirecek Ermenistan dahil tüm bölge ülkelerinin ekonomik yararına bir ticaret yolu olması ayrıca Avrupa’dan Çin’e kadar uzanan bir ticaret yolunun açılacak olması, Batılı Emperyalist güçlerin çıkarları konusunda onları ürküterek, bu yolun ve birleşmelerin önüne geçilmesi adına, adeta Azerbaycan Türk Devletine karşı başta ABD bazı kongre üyeleri olmak üzere, Fransa, Hindistan, İran ve Yunanistan’ın, Ermenistan’ı Azerbaycan’a karşı hem hasmane bir tutum ile siyasi olarak hemde, kurgulayacakları bir savaşa şimdi den hazır hale getirmek için son model silahlarla silahlandırıldığı görülmektedir.
Heran Azerbaycan ve Ermenistan arasında Emperyalist güçler çıkarları uğruna yeni bir savaş başlatabilirler, Azerbaycan’ın ihtiyatlı ve herşeye hazır bulunmasında fayda vardır.
Bu coğrafyada ki emperyalist çıkarları bozulacak olan Azerbaycan’a karşı güç birliği içine giren bu ülkeler güçlerini Ermenistana yardım için adeta birleştirmişlerdir.
Özellikle bu durumdan rahatsız olan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Fransa, Hindistan ve Yunanistan’ın, Ermenistan’ı Azerbaycan’a karşı silahlandırdığını belirterek, “Biz de oturup bekleyemeyiz. Bu tavrımızı Ermeni hükümetine ve bugün Ermenistan’a sahip çıkmaya çalışan taraflara açıkça ilettik. Kendimize yönelik ciddi tehdit görürsek ciddi önlemler almak zorunda kalacağız, diyerek konunun önemine vurgu yapmıştır.
Ermenistan 2020’deki Azerbaycan zaferi ile işgal ettikleri Azerbaycan Karabağ topraklarının büyük bir bölümünden çıkmak zorunda kalmıştır.
Ermenistan, Karabağ hezimetinin sorumlusu olarak Rusya’yı suçlamaktadır. Ermenistan’ın kendi ulusal güvenlik alanında sürekli Rusya’dan güç alması, Azerbaycan topraklarını işgal etmeleri ve bu toprakların Ermenistan’dan tekrar Azerbaycan tarafından geri alınması sürecinde sürekli Rusya’nın gücü desteği bu sefer işe yaramayınca, Ermenistan, Ukrayna-Rusya savaşı nedeni ile Batı ile arası bozulmuş olan Rusya’nın içine düştüğü sıkıntılı durumunu fırsat bilerek, Rusya ile olan müttefikliğini ve bağımlılığını bir kenara bırakarak, Azerbaycan ve Türkiye’ye karşı ABD, AB Ülkeleri, Hindistan ve İran ile stratejik ve askeri işbirliğine yönelmiştir.
Bu ani eksen değişikliğinin bahanesi de Ermenistan’ın bugüne kadar Rusya’ya olan bağımlılığını gündeme getiren Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, İşgal ettikleri toprakların Azerbaycan tarafından geri alınmasının sorumlusu olarak Rusya ile olan Ermenistan stratejik anlaşmasını hata olarak nitelemektedir.
Ermenistan bir yandan Azerbaycan ile barış görüşmeleri yaparken diğer yandan ordu envanterine hakim olan Rus sistemlerine alternatif oluşturmak için alternatif arayışlarını gönüllü malum hamileri ABD Başta olmak üzere Fransa, Yunanistan, Hindistan, İran gibi ülkelerde sürdürmektedir.
Bu malum ülkeler Ermenistan’ın savunma ve saldırı silahları alımlarında ve askeri işbirliği alanında son yıllarda üç ülke Fransa, Hindistan ve Yunanistan öne çıkmaktadır.
Bu ülkelere ilaveten ayrıca Azerbaycan’ın arkasından iş çeviren İran’ı da göz ardı etmemek lazımdır.
Fransa Savunma Bakanı Sebastien Lecornu, Ermeni mevkidaşı Suren Papikyan ile geçtiğimiz 2023 yılı Ekim ayında Paris’te gerçekleştirdikleri görüşme de üç adet Thales yapımı GM 200 radarının satışına ilişkin anlaşmayı ve Fransa’nın Mistral kısa menzilli hava savunma sisteminin gelecekteki tedarikine ilişkin bir mutabakat zaptı imzalamış olması hala hafızalardadır.
Dahası 2022 – 2023 yıllarında Ermenistan ile Hindistan arasında 30 km menzilli AKASH orta menzilli hava savunma sistemi, MaRG 155 kundağı motorlu obüs, ATAGS 155 mm çekili top, Pinaka çok namlulu roketatar, çeşitli tanksavar ve mühimmatların satışına ilişkin sözleşme imzalanması da bilinmektedir.
Ayrıca şurası bir gerçek ki tamamen eksilerde olan, bitmiş ekonomilere sahip, beş parasız, kasası tam takır olan Ermenistan’ın bu kadar çok pahalı silah ve mühimmat için (aynı Yunanistan ekonomisi, Yunanistan gibi) Biranda böyle özel ve pahalı Nato müttefiki Türkiye’ye bile ambargo konulan verilmeyen silahların Ermenistan’a şartsız, koşulsuz verilmesi, tedarik edilmesi, üzerinde durulması ayrı bir konudur.
Ermenistan ile ABD’nin her türlü silah sevkiyatı ve desteği verdiği Yunanistan ile arasında ki son aylarda ki askeri ilişkiler olağandan biranda tavan yapacak şekilde artması gözlerden kaçmamaktadır.
2024 Mart ayında Yunanistan Savunma Bakanı Nikolaos Dendias başkanlığındaki heyet, Ermenistan’a resmi bir ziyarette bulunmuştur. Yunanistan ve Ermenistan arasında orta mühimmat üretiminin yanı sıra birçok askeri iş birliği anlaşması konusunda kararlar alınarak imzalar atılmıştır.
Ermenistan, Azerbaycan diplomasi açısından belli gerginlikler yaratsada, 5 Nisan’da ilk Brüksel’de yapılan, üçlü toplantı öncesi Azerbaycan’da ciddi endişelere neden olmuştur.
Ermenistan, ilan edilen üçlü toplantının arifesinde Fransa ve Hindistan’dan aldığı askeri teçhizatı Azerbaycan ile olan sınır bölgelerine nakletmiş, Ermenistan-Azerbaycan sınırları boyunca askeri teçhizat, her türlü cephane ve silah ile sınırlarına yüklü miktarlarda yığınak yapmaktadır.
Ayrıca Ermenistan sınıra silah ve cephane yığmakla yetinmeyip Azerbaycan sınır mevkilerine farklı kalibrede silahlarla taciz ateşleri açmıştır. Ermenistan, bu provokatif adımları atarak açıkça Azerbaycan’ı tahrik ederek Ermenistan’a karşı aynı misilleme de bulunması için kışkırtmaktadır. Bunu yapmasında ki asıl neden herkesin malumudur.
Bu şekilde stratejik bir oyun oynayarak ABD ve Avrupa Birliği ülkelerini kendisine direkt taraf alarak bu ülkelerin her türlü maddi-manevi desteğini aynı Birleşik Batının Ukrayna’ya sağladığı imkanlar gibi arkasına alarak Azerbaycan’a karşı tekrar üstünlük sağlamak ve işgal ettiği ve çekilmek zorunda kaldığı toprakları bişekilde tekrar işgal etme planlarıdır.
Brüksel toplantısından iki hafta sonra Azerbaycan yeni bir tarihi başarıya imza atmıştır.
Nitekim Azerbaycan Cumhurbaşkanı’nın dış politika konularında yardımcısı Hikmat Hacıyev yaptığı açıklamada, her iki ülkenin üst düzey liderleri tarafından Azerbaycan’da geçici olarak görev yapan Rus barış güçlerinin Azerbaycan topraklarından çekilmesi kararının alındığını söyledi. Aynı zamanda sürecin çoktan başladığını, Azerbaycan ve Rusya Savunma Bakanlıklarının bu kararın uygulanmasına ilişkin uygun önlemleri aldıklarını belirtti.
Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sınırda, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki devlet sınırının sınırlandırılmasına ilişkin Devlet Komisyonu kuruldu. Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev ve Ermenistan Başbakan Yardımcısı Mger Grigoryan başkanlığında Azerbaycan’ın sınır güvenliği sorunlarına ilişkin Komisyonun sekizinci toplantısında Baganis Ayrim, Ashagi Eskipara, ve Kızılhacılının iadesi konusunda anlaşmaya varıldı. Azerbaycan ve Ermenistan sınırlandırma komisyonlarının 19 Nisan’da yapılan bir sonraki toplantısında, sınırın ilk aşamasında işgal altındaki Gazah’ın yerleşim dışı köylerinin Azerbaycan kontrolüne koşulsuz olarak iadesi yapıldı.
Aynı zamanda 32 yılı aşkın süredir işgal altında olan Azerbaycan’ın Hayrimli ve Kızılhacılı yerleşim birimleri 23 Nisan’da Azerbaycan ve Ermenistan’ın sınırdaki koordinatları belirleme sürecini başlattığı açıklandı.
Paşinyan Televizyon programında yaptığı bir açıklama sırasında Azerbaycan’a ait bu bölgeleri geri verme aşamasında Ermenistan haritalarını gösterip 32 yıldır Ermenistan işgali altında tutulan bu 4 köyün Ermenistan’a ait olmadığını Ermenistan’ın en yetkili ağzından Ermenistan Başbakanın ağzından tüm dünyaya söylenmiş oldu.
ABD’de kongresinde Ermenistan yanlısı bir grup kongre üyesi Ermeni lobisinin adeta çığırtkanlığını ve savunuculuğunu yapmayı kendilerine görev edinmiş görünmektedirler.
Buna paralel olarak da Azerbaycan’ın önemli kurumlarında ki üst düzey kişi ve yöneticilerini hedef alarak, bu kişilere karşı bir yasa tasarısı hazırlamışlardır ;
Azerbaycan’ın birçok alanda bunlardan özellikle göğüs, göğüse cephede çarpışmalarda göstermiş olduğu kahramanlıkları ve siyasi masadaki kararlılığı, geri adım atmamış olması Ermenistan hamiliğine soyunanları ABD’yi de devreye sokarak Azerbaycan’a karşı harekete geçirdi. Azerbaycan’a karşı uluslararası baskının oluşmasına zemin hazırlamaya bu şer odakları çalışmaktadırlar.
ABD’li kongre üyesi Dina Tiinus’un başını çektiği Azerbaycan Türk Devleti karşıtı bir grup Amerikalı kongre üyesi, Azerbaycan’a yönelik yaptırımlara ilişkin bir yasa tasarısı sunmayı amaçlaması,
Bu hazırlanan yasa tasarısı içeriği suçlaması, “ülkede hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını ihlal etmede aktif rol oynayan askerler, hakimler, soruşturmacılar ve üst düzey yetkililerden oluşan 40’tan fazla Azerbaycan’lı yetkiliye karşı yaptırımlar öngörmektedir.
Bunlar arasında Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Başsavcılık, Bakü Ağır Suçlar Mahkemesi, İçişleri Bakanlığı, DTX, Cezaevi Hizmeti, Devlet Sınır Hizmeti ve Cumhurbaşkanlığı İdaresi temsilcileri vardır.
Listedeki isimlere dikkat edilecek olursa bu isim listesinin bizzat Ermenistan’ın hazırlayıp verdiği apaçık ortadadır.
Bu liste ABD’nin Ermenistan’la işbirliği içinde Ermenistan’daki ABD büyükelçiliğinde işbirliği içinde hazırlanmış da olabilir.
Gerçi Azerbaycan Türk Devleti bu yaptırımların ABD Kongresin de kabul edilmesine ihtimal vermemekle birlikte Ermenistan’ın bu adımını sadece Ermeni diasporası ve ona bağlı kongre üyelerinin bir başka provokasyonu olarak Azerbaycan tarafından değerlendirilmektedir.
Elbette ilerleyen zaman içinde herşey daha netlik kazanacaktır.
Türkiye Kalkınma Yolu Projesi ve Zengezur Koridoru kapsamında planlanan karayolu ve demiryollarında çalışmaları Azerbaycan topraklarında hız kazanmış durumda devam etmektedir, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in 23 Nisan’da ADA Üniversitesi’nde düzenlenen “COP29 ve Azerbaycan için yeşil vizyon” konulu uluslararası forumdaki konuşmasında “Zengezur dosyası” Azerbaycan’ın stratejik hedefi olduğunu ve bu projeyi kısa zamanda gerçekleştireceğini söylemiştir.
Ermenistan kısmında işler istenildiği gibi yürümemektedir.
Bu projenin akibetini önümüzdeki aylarda/yıllarda yaşayarak yaşama geçirilip, geçirtilmemesi ile ilgili gelişmeleri hep birlikte göreceğiz.
